EROTOKRİTOS – BİR GİRİT DESTANI

Yayıncı: Lozan Mübadilleri Vakfı

Yazar: Kornaros Vitsentzos

Çeviren: Hakkı Bilgehan

Ebat: 21×29.7 cm

Sayfa sayısı: 200

İç kağıt: 1. Hamur 90 gr.

Baskı: Kapak 280 gr. Amerikan Bristol,  4 renk, iç baskı kısmen renkli

Dil: Türkçe ve Latin alfabesi ile Yunanca

Matbaa: Golden Medya

Baskı tarihi: Kasım 2011, İstanbul

ISBN: 978-605-88706-6-6

Yazıldığı tarih tam olarak bilinmemekle birlikte Giritli Vinsentzos Kornaros’un “Erotokritos” adlı  destansı şiirini 17. Yüzyılın başlarında yazmış olduğu tahmin ediliyor. Şair, Sitia doğumlu, ancak hayatının büyük bölümünü Venedik Krallığı egemenliğindeki Handaka’da  ( Kandiye- İraklion) geçirmiş.  Destandan  anladığımız kadarıyla  Handaka (Kandiye) henüz Osmanlı İmparatorluğunun topraklarına dahil olmamıştır.

“Erotokritos” destanı ilk kez 1713 yılında Venedik’te kitap olarak basılıyor. Sonra başta Yunanca olmak üzere çok çeşitli dillerde çok  kez basılıyor. Biz  “Erotokritos” destanının 1713 tarihli ilk baskısının ve diğer bazı baskılarının kitap kapaklarını kitabımıza ekledik, ilginize sunuyoruz.

Vinsentzos Kornaros’un, konusu kahramanlık ve aşk olan bu uzun şiiri  “İlyada ve Odisea”sı gibi, İngilizlerin nı “Beowolf” u gibi, Fransızların Roland’ın Şarkısı”   gibi evrensel  nitelikli edebiyat  örneklerinden  biridir.  Bu nedenle çok geniş bir coğrafyada bilinmiş, terennüm edilmiş ve değişik sanat eserlerine konu  olmuş. Bunlardan biri,  19. yy. sonlarında yaşayan  ünlü Midilli’li naif ressam Mihail Teofilos’un  “Erotokritos ve Aretussa” adlı tablosu. Biz bu tabloyu kitabımıza kapak yaptık.

“Erotokritos” lirik destanını Akdenizli halkların çoğu gibi  Giritli Müslüman Türkler  de bilir ve  ezbere söylerlermiş.  LMV’nin Giritlilerle ilgili yaptığı alan çalışmalarında birçok yaşlı Giritli bize bu destanı ezbere okudu. Bunların içlerinde Sökeli Ali Uğurel’in bize bu uzun şiiri, vezin ve kafiyesine uygun bir melodiyle okuması ve Girit’ten getirdiği bir kitap baskısını göstermesi ayrıca çok özeldi. Biz de hem Ali Uğurel’in bir fotoğrafını  hem de onun “Erotokritos” kitabının kapağını sizlerle paylaşıyoruz.

“Erotokritos” un  dili 17. yy Girit Rumcası, özellikle de Sitia ağzı  olduğu için  çevirisi özel bir özen gerektiriyordu.  Birçok sözcük bugün sadece bazı Girit köylerinde ve  Giritli Müslümanlar tarafından kullanılıyor. Bu nedenle “Erotokritos” çevirisini ve transkripsiyonunu Giritli hocamız Prof. Hakkı Bilgehan’ın üstlenmiş olması bizim için bir ayrıcalıktı.  Bu ayrıcalığı paylaşıma dönüştürmenin haklı gururu ve sevinciyle sizlere bu  lirik Girit destanını sunuyor ve keyifli okumalar diliyoruz.

Müfide Pekin (Lozan Mübadilleri Vakfı Yayınlar Sorumlusu)