HASRETİN İKİ YAKASI-MÜBADİL AİLE ÖYKÜLERİ
Yayıncı : Lozan Mübadilleri Vakfı
Yayına Hazırlayan : Sefer Güvenç
Türkçe’ye Çeviri : Sula Aslanoğlu, Tanaş Çimbis
Yunaca’ya Çeviri : Sula Aslanoğlu, Tanaş Çimbis
Grafik Tasarım : Kudret Güvenç – Necmettin Güvenç
Baskı ve Cilt : G.M. Matbaacılık
Ebat : 23 x 33 cm
Sayfa Sayısı : 168 sayfa
İç Kağıt : 170 gr. Kuşe
İç Baskı : 4+4 Renk, fotoğraflı
Dil : Türkçe, Yunanca
Baskı Tarihi : Kasım 2013, İstanbul
ISBN : 978-605-64296-0-6
KİTABIN İÇİNDE YER ALAN ÖYKÜLER
| 3. Kuşak Girit Mübadilleri – Melek & Gülsüm Özerol |
| 3. Kuşak Mübadil Olmak – Alanur Özalp |
| Ailemin Soyağacı – Vedia Elgün
Alagözidis Dimitrios & Çitinidu Konstandina- Georgios& Ariadni Andoniyadi- Ariadni Andoniadu Anatoli Pareskeva- Anatoli Pareskeva Arada Kalmış Bir Hayat Hikayesi – Maheridis Hristos |
| Asırlık Bir Çınar: Lütfü Karadağ (1) – Tülin Karadağ Eldener |
| Asırlık Bir Çınar: Lütfü Karadağ (2) – Tülin Karadağ Eldener |
| Aycan Yılmaz’ın Aile Öyküsü – Aycan Yılmaz |
| Babaannemin Anlattıklarından – Yılmaz Dirim
Babamın Adı Leandros, Annemin Adı Matildi- Evangelia Kiorçi Hacidu |
| Başel Ailesinin Öyküsü – Erdoğan Özmen
Biga Doğumlu Marioriça ve Yannis Diamandis- Maria Çakmakidu Köse ve Ioanna Diamandi Glaraki |
| Bir Çürük Elmanın Ederi – İskender Özsoy |
| Bir Drama Öyküsü: Güzel Hüsnü – Firdevs Tunçay |
| Bu da Başka Bir Göç Öyküsü – Berrin Durmaz |
| Füsun Şimşek Aile Öyküsü- Füsun Şimşek |
| Girit Resmo’da Başlayan Bir Evvel Zaman İçinde Masalı – Banu Bulut |
| Giritli Büyüklerim: Kasımzade Hamit Bey – Hayriye Leyla Sayder |
| Giritli Büyüklerim: Kasımzade Şakir Bey – Hayriye Leyla Sayder |
| Girit’ten Türkiye’ye Bir Serüven 1 – Yaşar Ürük |
| Girit’ten Türkiye’ye Bir Serüven 2 – Yaşar Ürük |
| Girit’ten Türkiye’ye Bir Serüven 3 – Yaşar Ürük |
| Gülsüm-Halil Ergelen Ailesi- Esat Halil Ergelen
Gürümze’den Neos Milotopos’a – Muratis Hacıiliadis |
| Hamza Rüstem Ailesi 1 – Mert Rüstem |
| Hamza Rüstem Ailesi 2 – Mert Rüstem
Hristos Stathellis |
| İnsan Dediğin Kuş Misali – Meral Özsoy |
| İskeçeli Halil Ağa ve Ailesinin Hazin Öyküsü – Firdevs Tunçay |
| Kalburuma Takılanlar: Annemden Eski Fotoğraflar – Namık Kemal Nomak |
| Kalburuma Takılanlar: Babamdan Eski Fotoğraflar – Namık Kemal Nomak |
| Kalopsiti Bayramaçi Ailesi – İbrahim Zeki Şen |
| Karacaova-Bico Mahallesinden Meriç’e Bir Mübadele Öyküsü – Hamdiye Cerrahoğlu |
| Karaferye’nin Çamları – Belgin Çallıoğlu |
| Kavalalı Ayşe Hanım’ın Öyküsü- Firdevs Tunçay |
| Kavalalı Mehmet Başarır’ın Öyküsü- Yavuz Başarır |
| Kayalar’dan Erbaa’ya Osman Bey’in Öyküsü – Süleyman Kara |
| Kayalar’dan Giresun’a Uzanan Yol & Midilli – Yere Mübadili Emine ile Kavala – Zigoş Mübadili Hüseyin Bey –
Lütfiye Güner Seçer |
| Kayalarlı Kırca Ailesi – Berat Melik Kırca |
| Kayalarlı Küçük Mehmet Pehlivan – Arif Ümit İşler |
| Kesriye/Jervenili Kasım Aytaş’ın Öyküsü – Süreyya Aytaş |
| Kırçık ve Soylu Aileleri – Sadri Soylu
Kosma & Despina Kosmoğlu Ailesi-Sofia G. Kosmoglou |
| Langaza’dan Malkara’ya Zorunlu Göç – Sefer Güvenç |
| Lembet Ailesi – Leyla Erdem
Livisili (Kayaköylü) Kız – Evdokia Çelebi Lukas Lukidis Ailesi – Angela Marnellu |
| Mahmut Cemal Bayrı (Namı Diğer Mahmut Reis) – Semra Bayrı
Mihail Kokkinaris – Mihail Kokkinaris |
| Molla Yusufzadeler – Şule Kılıç |
| Molladaki Ailesi (Egeliler) – Nuri Egeli |
| Müfide Aynibal Pekin Aile Öyküsü – Müfide Pekin |
| Mütevellizadeler 1 – Filiz Çalışlar Yenişehirlioğlu |
| Mütevellizadeler 2 – Filiz Çalışlar Yenişehirlioğlu |
| Nasliç Doğumlu Kamile Teker Özcan Anlatıyor – Celal Özcan |
| Nevrekoplu İbrahim ve Kavalalı Cemile Başarır’ın Öyküsü – Yavuz Başarır
Nikolaos Nalbantis (1874) & Anthipi Nalbantis(1887) – Politis Dubaracı |
| Nuh Bey Masalı – Sevin Öktem Önal
Papagiannidis Dimitrios & Yalasi- Ariadni Andoniadu Papukidis Andreas & Parthena – Andreas Andoniadis |
| Pembe Sardunya (Melek Yalçın’ın Aile Öyküsü) – Firdevs Tunçay |
| Rupiştalı Sadık Dede ve Meliha Nine’nin Öyküsü – Cansu Duman |
| Sarışaban’dan Samsun’a Dedemin Mübadele Öyküsü – Hüseyin Yılmaz |
| Selanik-Langazalı Eder Ailesinin Öyküsü – Mustafa Çetin Özer |
| Selanikli Bir Aile – Sema Elgün |
| Selanik’li Mukaddes Bayrı’nın Öyküsü – Semra Bayrı |
| Serezli Mehmet Remzi Yeruşan – Saime Yeruşan |
| Tahsin Nahit Kırlıdoğ – Melih Kırlıdoğ
Themistoklis Sucopulos (Birinci Kuşak Küçük Asya Safranbolu Mübadili) |
| Uzbek (Efendizade) Ailesi 1 – Mehmet Hakan Uzbek |
| Uzbek (Efendizade) Ailesi 2 – Mehmet Hakan Uzbek |
| Yahya Renda ve Ailesi – Nur Renda Taşan |
| Yazıcı Ailesi – Hüsnü Yazıcı |
| Yoğurtçu Sakıpağa – Aslı Sakıpağa
Yorgos Glavakis – Ioannis Glavakis |
SUNUŞ
Bundan 90 yıl önce; 30 Ocak 1923 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile Yunan Hükümeti arasında, Türkiye’de yerleşik Rum-Ortodokslar ile Yunanistan’da yerleşik Türk-Müslümanların zorunlu göçünü öngören Mübadele Sözleşmesi imzalandı. Yunanistan’ın Balkan Savaşına katıldığı tarih olan 18 Ekim 1912 tarihinden itibaren yurtlarını terk etmiş olanları da kapsamına alan bu sözleşme ile yaklaşık 2.000.000 insan doğdukları toprakları terk etmek zorunda kaldı.
Mübadeleye tabi tutulanlar; yüzlerce yıldır ekip-biçtikleri topraklarını, ekmek parası kazandıkları işyerlerini, evlerini, ibadet ettikleri kutsal mekanlarını, sevdiklerinin mezarlarını geride bıraktılar. Limanlarda, tren istasyonlarında kurulan çadırlarda haftalarca, aylarca beklediler. Çoğu yolcu taşımaya elverişsiz olan gemilerle olmak üzere iki ülke arasında günler, haftalar, hatta aylar süren yolcuklar yaptılar. Bu uzun ve zahmetli yolculuk sırasında kaybettiklerinin ölülerini denize verdiler. Yetersiz beslenmeden ve kötü fiziki koşullardan ötürü hastalanarak ölenler oldu. Aileler dağıldı. Yeni vatanlarında uzun süre uyum güçlüğü çektiler. Doğdukları toprakları ziyaret etmelerine uzun yıllar izin verilmedi. 1. Kuşak mübadillerin hemen hemen tamamı memleket hasreti ile bu dünyadan sessizce göçüp gittiler. Onlardan geriye sadece anılar kaldı.
Lozan Mübadilleri Vakfı, mübadelenin 90.yıl dönümü nedeniyle başta İstanbul ve İzmir olmak üzere mübadillerin yoğun olarak yaşadıkları yerleşim yerlerinde çeşitli anma etkinlikler düzenledi, düzenlenen etkinliklere destek verdi. Bu etkinliklerden bir tanesi de İzmir’de Alsancak Rotary Kulübü ile birlikte düzenlenen “Hasretin İki Yakası – Mübadil Aile Öyküleri” projesidir. Proje kapsamında yapılan çağrıya Türkiye ve Yunanistan’dan seksen aile katıldı. Aile bireylerinin kendileri tarafından yazılan göç öykülerinin özetlerinden ve aile albümlerindeki fotoğraflardan bir sergi hazırlandı. LMV Ege Bölge Temsilcisi Taner Yasav ve grafiker Ahmet Duman tarafından hazırlanan sergi ilk olarak Alsancak Rotary Kulübünün ve İzmir Büyük Şehir Belediyesinin katkıları ile Vasıf Çınar Meydanında açıldı.
İzmir sergisi sadece Türkçe olarak hazırlanmıştı. Serginin Yunanistan’da da açılması yönünde talepler gelince, öyküler Tanaş Çimbis ve Sula Aslanoğlu tarafından Türkçe ve Yunanca’ya çevrildi. Sergi panolarının grafik düzenlemesi Kudret Güvenç ve Necmettin Güvenç tarafından yeniden yapıldı. Öykü özetleri tekrar gözden geçirildi. Türkçe ve Yunanca olarak iki dilde yeniden hazırlanan sergi, 02-10 Kasım 2013 tarihleri arasında Tüyap 32. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarında ve 12-22 Kasım 2013 tarihleri arasında İstanbul Yeminli Mali Müşavirler Odası sergi salonunda açıldı.
Gönderilen aile öykülerden sergi ile birlikte iki tane de kitap üretildi. Kitaplardan bir tanesi gönderilen öykülerin tam metin olarak yer aldığı “Mübadil Aile Öyküleri” kitabıdır. Bu kitap yayın aşamasındadır. Diğeri ise elinizdeki sergi katalogudur. Sergi katalogunda; Türkiye ve Yunanistan’dan toplam seksen ailenin öykü özetleri Türkçe ve Yunanca olarak iki dilde yer almaktadır. Öyküler genellikle iki-üç A4 sayfası uzunluğundadır. Metinler özetlenirken öykü bütünlüğünün korunmasına özen gösterilmiştir. Türkiye ve Yunanistan’dan gönderilen öyküler Katalogda Türkçe başlıkları ile alfabetik olarak sıralanmıştır.
“Hasretin İki Yakası – Mübadil Aile Öyküleri” projesi çağrısına gönderilen aile öyküleri. 2. ve 3. kuşak mübadiller tarafından yazılmıştır. Öykülerde ; 1.kuşak mübadillerin göç öncesi yaşamları, 1912 Balkan Savaşı veya 1922 Türk-Yunan Savaşı sırasında ve sonrasında çektikleri acılar, göç sürecinde yaşadıkları sıkıntılar, yeni vatanlarında karşılaştıkları dışlanmalar, terk ettikleri memleketlerine özlemleri dile getirilmiştir. Bu öyküler belleğin kuşaktan kuşağa aktarımı konusunda da önemli birer belge niteliğindedir.
Bu yayının, her iki ülke mübadillerinin ve halklarının birbirlerini daha iyi tanımalarına, dostluk bağlarının güçlendirilmesine bir kapı aralaması en büyük dileğimizdir.
Bu projenin hayata geçirilmesinde emeği geçen herkese, özellikle de aile öykülerini yazarak, aile albümlerindeki fotoğrafları paylaşarak katkıda bulunanlara içtenlikle teşekkür ediyoruz.
Bu yayını, savaşlarda ve göç yollarında yaşamını yitiren, doğdukları toprakları bir daha göremeden bu dünyadan da göçüp giden tüm mübadillere ithaf ediyoruz.
Çekilen acılar bir daha yaşanmasın!
Sefer Güvenç
İstanbul, Kasım 2013