LOZAN ANTLAŞMASININ 99. YILDÖNÜMÜNDE BÜYÜK BULUŞMANIN ARDINDAN

Büyük Mübadil Buluşmasını Yönetim Kurulu Üyemiz Sevgili Belgin Çallıoğlu kaleminden…

Nilüfer Belediye’sinin ev sahipliğinde gerçeğe dönüşen Büyük Mübadil Buluşması’ndaydık 23-24 Temmuz’da. Binlerce kişi Lozan Barış Antlaşması’nın 99. yıldönümünü kutladık, 100. yıldönümünde ‘Barış Bayramı’ olsun dilekleriyle.

Büyük Mübadil Buluşması hakkında gerek yazılı basında gerekse sosyal medyada yüzlerce haber yer aldı. Artık bir tıkla ya da ekrana dokunarak tümüne erişmek olası. Burada işin mutfağında neler oldu ve etkinlik günlerinde yüreğimize değen anılardan da söz edelim.

Aslında her şey bir hayalle başladı. Lozan Mübadilleri Vakfı Yönetim Kurulu’nun 2021 yılı Mayıs toplantısında Lozan Antlaşması’nın dalya dönümü etkinlikleri konusunda beyin fırtınasındaydık.

Yunanistan’da yaşayan mübadil kökenlilerin ‘Gavustima’ anmaları geldi LMD Başkanı Esat Ergelen’in aklına. Bu önerisini en candan destekleyenlerden biri bendim. Çünkü beş yıl önce Larissa’nın Farsala yerleşiminde 19.’su düzenlenen ve Orta Anadolu kökenli, Karaman Türkçesi konuşan yaklaşık 100.000 mübadilin ikinci ve üçüncü kuşaklarının ortak ezgilerimiz, halk oyunlarımız ve drama sahnelemesiyle özlem gidermesine tanık olmuş, hep birlikte halay çekmiştik. Alana girerken ikram edilen limonata ve helvanın ve kurulan sofralardaki dostluğun tadı da unutulmamışsa; biz de Anadolu toprağına mübadil olmuş kuşaklar olarak bir buluşma yapabiliriz dedik.

Ve o günden sonra ilmek ilmek işlendi tüm çalışmalar. Görüşmeler yapılmaya başlandı. Nilüfer Belediyesi hayalimize en büyük desteği verdi. Tüm mübadil kuruluşlarıyla bilgi toplantıları yapıldı. Vakıf başkanımız Arif Ümit İşler ve genel sekreterimiz Süleyman Mazlum Nilüfer Belediye Başkanı Turgay Erdem’le sayısız görüşme gerçekleştirdiler. Birbirinden değerli akademisyenlerle bağlantı kurularak katılımları sağlandı.

Neredeyse bir yıl sonra başta Lozan Mübadilleri Vakfı, Bursa Lozan Mübadilleri Kültür ve Dayanışma Derneği, Demirtaş Lozan Mübadilleri Kültür ve Dayanışma Derneği’nin gayretleriyle ‘büyük buluşmanın’ ana çizgileri belirlendi.

Bu arada Görükle Mübadele Evinin tüm çalışanları ve gönüllüleri, Lozan Mübadilleri Vakfı Korosu ve İzmir Temsilciliği Korosu da yoğun çalışma içindeydiler.

Ve etkinliğe günler kala 24 Temmuz’da Balıkesir’de partisinin mitingine katılacak olan Kemal Kılıçdaroğlu’nun da büyük buluşmanın konuğu olacağı haberini aldık. Ayrıca İlber Ortaylı mübadeleyi anlatacaktı. Büyük Buluşma, birdenbire çok büyüklerin buluşması olmuş ve bizlerin istediğinden çok daha fazla Lozan Antlaşması’nın yıldönümü gündeme gelmişti.

23 Temmuz Cumartesi öğle saatlerinde Görükle Mübadele Evine ulaştığımızda davul zurnayla karşılandık. Daha önce küçük bir dinleti yaptığımız o güzelim çivit mavisi evin çevresi konuklarla doluydu. Ve eve girdiğimizde mis gibi kokulara yöneldik hemen. Görükle’nin çalışkan hanımları yüzlerce kişiyi doyuracak pişiler, yaprak sarması, yoğurt tatlısıyla masaları hazırlamışlardı. Ellerinin bereketi hep böyle olsun dileğimizi iletip anı fotoğrafları çektik. Mübadele Evi’ni bir kez daha gezdik. Görükle Mübadele Kahvesi’nde çaylarımızı içtik. Yol ve sıcak havanın etkisiyle biraz kalacağımız yere gidip dinlenmeyi umarken kendimizi birden Görükle Stadı’nda bulduk.

Büyük Buluşma gerçekten de daha stadın girişinde güvenlik için alınan önlemlerle, katılımcı sayısının kalabalığıyla kendini belli etmiş görünüyordu. Ve alana baktığımda yemyeşil çimlendirilmiş futbol alanının bembeyaz örtülü onar kişilik yuvarlak masalarla donatıldığını fark ettim. Dev bir sahne kurulmuş ve hemen önüne protokol konuklarının oturacağı büyük bir u şeklinde masa düzenlenmişti.

Beş bin kişilik bir şölenle Lozan Barış Antlaşması önemine uygun anımsanıyordu.

Canlı yayın için tüm düzenek hazırdı. Dronla kayıt alınıyordu sürekli olarak. Biz hem İzmir hem İstanbul koroları olarak beyaz giysilerimiz ve mavi çiçeklerimizle ses testini şefimiz ve müzisyenlerimizle yapmıştık.

Saat 16.00’da, sunucumuz ilk anonsuyla Lozan Mübadilleri Vakfı İzmir Temsilciliği Korosu’nu sahneye çağırdı. Güzel sesleri ve müzikleriyle hepimizi coşturdular.

Tüm konuklar özenle kurulan masalarda yemeklerini yerken program devam ediyordu. Tüm sivil kuruluş temsilcileri, Nilüfer Belediye Başkanı, CHP Genel Başkanı ve en son İlber Ortaylı yaptıkları konuşmalarda Lozan Antlaşması’nın Cumhuriyetimizin tapu senedi olarak önemine değindiler ve başta vakıf başkanımız olmak üzere 24 Temmuz’un Lozan Barış Bayramı olarak kutlanması konusunu vurguladılar.

Koromuz onca provadan sonra sahne aldığında, altıncı şarkımızda, bizi ilk andan itibaren yüzünde hoş bir gülümsemeyle ve iki yanında birinci ve ikinci kuşak iki mübadille dinleyen Kemal Kılıçdaroğlu, son dakikada kesinleşen Görükle Mübadele Evi ziyareti için tören alanından ayrılırken sahne kenarına gelip şefimizi kutladı. Gidişiyle günün ana temalarından olan ‘zorunlu göç’ dalgasının bir benzeri Görükle Stadında yaşandı. O dalganın sesi, koromuzun suyun iki yanında yıllardır söylenen dost ezgilerini bastırdı.

Ve upuzun bir gün binlerce konuğun farklı otellere, koromuzun da huzurevine ulaşmasıyla sona erdi.

Ertesi gün Görükle Çağdaş Eğitim Kooperatifi sanat Merkezi’nde düzenlenen panel ve ‘İki Kere Yabancıydılar’ sergimiz çok anlamlı ve bilgilendiriciydi. Bir akşam önce Görükle Stadının masalarında ve sahnesinde yer alan tüm konukların değerli akademisyenlerimizin araştırmalarını dinlemelerini gönülden isterdik. Ancak salonun dörtte üçü boştu. Umarım Nilüfer Belediyesi tüm bu konuşmaları youtube kanalından izlemeye açar. Doç.Dr. Hülya Bayrak Akyıldız’a, Doç. Dr. Mehmet Söylemez’e, Öğrt. Gör. Gurbet Gökgöz Bilen’e, Araştırma Görevlileri Dr. Hasan Münüsoğlu ve Saim Örnek’e buradan teşekkürlerimizi bir kez daha iletmek isterim.

Son olarak Lozan Mübadilleri Vakfı’nın kurucu beyni, bu güne dek en büyük emekçisi Sefer Güvenç’in söylediği gibi EN ÖNEMLİ OLAN Lozan Antlaşması ve Mübadele Sözleşme’sinin genç akademisyenler tarafından araştırılması, giderek genişleyen bilgi dağarcığı, akademik tezler, filmler, belgeseller, koromuzun CD’si, sayıları artan mübadil ve anı evlerinin çoğalmasıdır. Sivil Toplum Kuruluşlarının çabaları hepimizin yüreğinde umut çiçekleri açtırıyor, tüm olumsuz koşullara karşın.

Öğleden sonra yine Nilüfer Belediyesi’nin düzenlediği Gölyazı ve Misi gezisi bizler için hoş bir veda oldu. Misi’de zaman yetersiz kaldı. Daha uzun bir süre geçirip tüm tematik müzelerini gezip iyi korunmuş evlerini fotoğraflayıp, şirin pansiyonlarında kalarak ve Gölyazı’da turna balığını yiyerek eve dönmek çok iyi olurdu.

Yine, yeniden Lozan Antlaşması’nın 100. yılını çok daha deneyimli, tüm Balkan ve Rumeli kökenliler ve tüm barışseverlerle birlikte ‘barış bayramı’ olarak kutlamak dileğiyle, emeği geçenlere sonsuz şükranlarımızı sunuyorum.